Eerste Mergelland Hoen-ei 2016 voor architect Jo Janssen
Het Mergelland Hoen, de bijzondere hoendersoort die in Nederland bijna was
uitgestorven, maar na een uitgekiend fokprogramma sinds enkele jaren terug op
Limburgse bodem is, is klaar om zijn eerste grote maatschappelijke rol te vervullen. In
de loop van dit jaar verrijst bij het hoofdkantoor van de Limburgse zorgorganisatie
Daelzicht in Heel een ‘Mergelland Hoen Dorp’ waar mensen met een verstandelijke
beperking als onderdeel van hun behandeling met de dieren in contact komen. Ze
kunnen de hoenders niet alleen horen en zien, maar desgewenst ook aanraken.
Het Mergelland Hoen Dorp is een gezamenlijk initiatief van Daelzicht, het Genootschap
Herve/Mergelland Hoen en de Maastrichtse architect Jo Janssen. Deze laatste heeft de
afgelopen tijd – samen met een aantal collega-architecten uit de Euregio – flink gebroed
op het concept, dat inmiddels klaar is om ten uitvoer te worden gebracht.
Belevenisroutes
Het ‘dorp’ – dat de omvang krijgt van een flinke achtertuin – bestaat uit een parcours van
met drie belevenisroutes inclusief een of meerdere bouwwerken (bijvoorbeeld
overkappingen) van waaruit cliënten van Daelzicht het Mergelland Hoen kunnen beleven.
,,Voor mensen met een beperking is het voelen van regendruppels op hun hand al een
beleving, ervaringen als nat-droog, licht-donker, ruiken en proeven – hoe beperkt ook –
zijn enorme belevingen”, aldus architect Jo Janssen. ,,De vraag vanuit Daelzicht en de
dialoog tussen de architecten, heeft geresulteerd in een huidige concept, waarbij de
cliënten van Daelzicht de gebruikers en hoofdpersonen zijn, het Mergelland Hoen de
aanleiding vormt voor een bijzondere band tussen mens en natuur, en de architectuur
zorgdraagt voor de oplossingen en de verbindingen.”
Eerste Mergelland-ei 2016
Als dank voor al zijn denkwerk en vele inspanningen mag de Maastrichtse architect
donderdag 14 januari het Eerste Mergelland Hoen-ei 2016 in ontvangst nemen. De
overhandiging van het ‘eerste ei’ – een Zuid-Limburgse knipoog naar de aloude Friese
traditie van het eerste kievitsei (waar het eerste gevonden exemplaar elk jaar werd
aangeboden aan de commissaris van de Koning) vindt inmiddels traditioneel plaats in de
eerste weken van het nieuwe jaar.
Jo Janssen is de vierde ‘persoon met een warm hart voor de Euregio’ die ‘het eerste ei’
van het Mergelland Hoen op symbolische wijze in ontvangst neemt. In 2013 werd het
eerste ei aangeboden aan gouverneur Theo Bovens; in 2014 was het eerste exemplaar
voor Ria Oomen, tot 1 juli van dat jaar lid van het Europees Parlement. Vorig jaar viel de
Waalse zakenman Bernard Piette, tevens honorair consul voor Nederland in de Belgische
provincies Luik, Namen en Luxemburg, de bijzondere eer te beurt het eerste (en om die
reden van een feestelijke strik voorziene) Mergelland Hoen-ei in ontvangst te nemen.
Verspreidingsgebied
Het verspreidingsgebied van het hoen – een fraaie landschappelijke eenheid verdeeld
over Belgisch en Nederlands grondgebied – kan globaal gesitueerd worden ten oosten
van de Maas, ten noorden van de rivier de Vesdre (de noordelijke grens van de
Ardennen) en het Zuid-Limburgse Mergelland. Het typische cultuurlandschap bestaat uit
plateau’s, beekdalen, weilanden en akkers omzoomd met hagen, struwelen en
hellingbossen, verspreid liggende dorpjes en gehuchten.
Door de opkomst van productievere kippenrassen, is het Mergelland Hoen in de loop der
geschiedenis naar de achtergrond verdreven. Behalve in Nederlands-Limburg – waar
enkele jaren geleden een uitgebreid fokprogramma werd opgezet.
Meer dan symboliek
Voor voorzitter Ton Wanders van het Genootschap Herve/Mergelland Hoen, is het feit dat
de Mergelland Hoen nu ook wordt ingezet in een zorginstelling, een hele overwinning.
,,Als stichting hebben we ons jarenlang ingezet om het dier een nieuwe plaats in de
Limburgse samenleving te geven. Dat Daelzicht samen met ons de mogelijkheden
aangrijpt om de symboliek te overstijgen en het hoen een plek te geven in de
maatschappij, beschouwen wij als een bijzonder voorrecht. Hopelijk volgen er nog meer
instellingen, waardoor het Mergelland Hoen over enkele jaren voorgoed is ingeburgerd in
Limburg en andere delen van de Euregio”, aldus Wanders.
